De ambitie van de gemeente Ameland is groot. De gemeenteraad wil namelijk 15 jaar eerder dan de rest van Nederland klaar zijn met de CO2-reductie van 95% ten opzichte van 1990. “We moeten dan wel weten waar we staan, al is dat voor 1990 nog best lastig.” Aan het woord is Erwin de Boer, adviseur energietransitie voor de gemeente Ameland. “Tot 2017 kunnen we de cijfers behoorlijk goed herleiden”, geeft hij aan. “We weten namelijk precies wat er binnenkomt via de wadkabel én wat eruit gaat. Dat is het voordeel van een eiland.” Door gebruik te maken van de API van het Nationaal Energie Dashboard weet Ameland zo, met behulp van een energie-expert, waar winst te behalen is in de verduurzaming.
Door gerichte analyses te doen op het piekverbruik van het eiland in combinatie met de data van ned.nl weet Ameland op welke momenten “de pijnpunten” zitten en kennen ze het effect van mogelijke scenario’s, zoals bijvoorbeeld het overal plaatsen van een warmtepomp. Door de data heeft de gemeente Ameland nu maandelijks of uurlijks inzicht in de impact van de maatregelen die genomen worden. Bij teruglevering heeft het eiland namelijk een negatieve CO2-balans. Juist bij het piekverbruik is er sprake van CO2-uitstoot van gas en de elektriciteitsmix. “Als we de pieken in het verbruik weg kunnen werken zijn we al een heel eind op weg”, aldus Erwin.
Het praktische van een eiland is dat je precies weet wat erop gaat aan energie en wat je terugstuurt. We hebben één meter en dat is het.
Erwin de Boer
Forse reductie bij de industrie
De industrie op Ameland beperkt zich tot het NAM-platform aan de oostzijde van het eiland. Sinds ongeveer 1 jaar is het platform geelektricificeerd. En dat is zichtbaar in het stroomverbruik. “Met 7 megawatt is deze industrie een behoorlijke slurper op het totaalverbruik van het eiland. Toch is de CO2-winst enorm. In het verleden ging er zo’n 100.000 m3 ruw gas per dag doorheen. De energievraag is sterk gereduceerd, doordat ze nu efficiëntere motoren gebruiken”, licht De Boer toe. Het NAM-platform produceert 1 miljoen kuub aardgas per dag. Om te kunnen draaien gebruikten ze voorheen 10% van hun eigen productie. Door de elektrificatie is de energievraag gehalveerd. Een mooie winst in de verduurzaming.
Festivals, gasten en de badkuip
Ameland kent ongeveer 3.700 inwoners, verspreid over 4 dorpen. Deze populatie verzesvoudigt ruimschoots in de zomer als alle 24.000 bedden gevuld zijn. “De badkuip in het verbruik, die normaal is in de zomer, is daardoor bij ons minder diep. Het verbruik is dan door de vele gasten juist hoger. Al geldt ditzelfde voor de opwek, want dan schijnt de zon. Doordat we veel opgewekte stroom op het eiland kunnen houden belasten we het net minder”, vertelt Erwin. Met gedragsverandering bij de inwoners probeert Ameland ervoor te zorgen dat opgewekte stroom zoveel mogelijk direct geconsumeerd wordt. Een leuk voorbeeld bij die gedragsverandering is de gratis warmtescan die 2 jaar geleden van alle woningen is gemaakt. Dit kon dankzij de hulp van vrijwilligers. Per adres kregen bewoners een rapport met warmtebeeldfoto’s. Warmtelekken werden zo opgespoord en een boekje met tips en tricks over isoleren zorgde voor meer bewustwording. De besparing op de energierekening bleek hiermee een instrument om de piek in de gasvraag, en daarmee de CO2-uitstoot, aan te pakken.
Een tweede zonnepark
Binnenkort start de bouw van een tweede zonnepark. Het park is kleinschalig, want het is de bedoeling de opgewekte stroom op het eiland te houden. De Boer: “Als we klaar zijn met het park gaan we kijken hoe we er zo goed mogelijk een batterij aan kunnen koppelen. Dit is ook om te zorgen dat het park geen verhogende werking op de netcongestie heeft. We hebben daar nu al behoorlijk last van, omdat we aan het einde van de kabel zitten. Als wij op een andere manier die congestie terug kunnen brengen, door slimmer om te gaan met de energie die op dat moment voorhanden is, dan gaan we dat zeker doen.” De gemeente Ameland kijkt ook naar de opslag bij het nieuwe zonnepark. “We kijken dan vooral naar opslag. We bouwen een energierotonde met gelijkstroom voor aangeslotenen. Zo kunnen we overdag die grote accu’s laden en gaan we voorzien in een laadplein. Verder kijken we naar mobiele accu’s. Deze laden we overdag en verplaatsen we in de avond naar een plaats waar stroom nodig is, zoals een festival. Zo’n oplossing werkt congestieverlagend en zorgt dat er geen dieselgeneratoren meer hoeven te draaien op zo’n evenement. Van die generatoren willen we af.”
Beschermd dorpsgezicht
Het is niet voor iedereen op Ameland mogelijk om zonnepanelen te plaatsen. Erwin verklaart dit nader: “Voor 3 van de 4 dorpen is een deel van het dorpsgezicht beschermd. We hebben daardoor te maken met diverse regels. Voor monumenten komen hier nog strengere regels bovenop. Bewoners van zo’n monument hebben bijna geen mogelijkheid om panelen te plaatsen.” Het zonnepark wordt daarom ontwikkeld met de Amelander Energiecoöperatie. Een deel van de opgewekte energie wordt daarmee beschikbaar gemaakt voor degenen die geen panelen kunnen plaatsen. Alle energie wordt onderling “verrekend”, waardoor iedereen een gelijke bijdrage kan doen aan de verduurzaming. “Het praktische van een eiland is dat je precies weet wat erop gaat aan energie en wat je terugstuurt. We hebben één meter en dat is het. Dat maakt onze energiestromen praktisch heel goed meetbaar. En daardoor ook enigszins maakbaar”, besluit Erwin.