Overslaan en naar de inhoud gaan

Steenkool

Steenkool: een belangrijke energiebron waarover veel meningsverschillen zijn

Steenkool was lang een van de belangrijkste energiebronnen in Nederland voor de opwek van elektriciteit. Doordat er meer aandacht voor duurzaamheid is, is de bron steeds minder populair. De verbranding van steenkool zorgt immers voor luchtvervuiling en de uitstoot van CO₂. Toch is deze bron een betrouwbare bron die naar verhouding met andere bronnen goedkoop en veel energie kan produceren. Alhoewel in afbouw, worden kolencentrales nog altijd ingezet bij grote vraag naar elektriciteit en/of wanneer hernieuwbare bronnen als zonne- en windenergie niet genoeg kunnen produceren.

Steenkool
Steenkool
Snel naar:
Overzichten
Datasets
Achtergrondinformatie
Overzichten productie elektriciteit uit steenkool

Deze pagina geeft inzicht in de productie van elektriciteit en de uitstoot van CO₂ uit steenkool vandaag, per maand en per jaar. Ook kun je na het aanmaken van een account, diverse datasets downloaden of een API-sleutel aanmaken.

Productie elektriciteit van vandaag - uit steenkool

Wat zie ik in de grafiek?

In bovenstaande grafiek is de opwek van elektriciteit door kolencentrales per uur te zien. 

Stoken kolencentrales ook biomassa bij?

Sommige centrales hebben een dubbele functie. De Amercentrale is hier een voorbeeld van. Deze wordt voor een deel op biomassa en voor een deel op steenkool gestookt. De centrale levert stroom en restwarmte. Dit wordt geleverd aan de glastuinbouw en als stadsverwarming. De bijstook van biomassa is in deze grafiek niet meegenomen. 

CO₂-uitstoot van vandaag - elektriciteit uit steenkool

Wat zie ik in deze grafiek?

De dagelijkse uitstoot van CO₂ door kolencentrales hangt af van hoeveel kolen er gestookt worden. Voor uitleg over de opwek van elektriciteit over kolencentrales, zie de bovenstaande grafiek.

Zit de bijstook van biomassa ook in deze grafiek?

Nee, in deze grafiek zijn de gegevens over de bijstook van biomassa niet meegenomen. Dit komt omdat aan de bijstook van biomassa in kolencentrales geen CO₂ wordt toegerekend. 

Productie elektriciteit per maand - uit steenkool

Wat zie ik in de grafiek?

In de bovenstaande grafiek wordt de productie van elektriciteit uit steenkool in Nederland per maand weergegeven. 

In deze cijfers is de bijstook van biomassa in kolencentrales niet meegenomen. 

Waardoor worden de schommelingen veroorzaakt?

De bijdrage van steenkool aan de elektriciteitsmix in Nederland schommelt. De productie is afhankelijk van bijvoorbeeld de marktprijzen, de beschikbaarheid van hernieuwbare energiebronnen en onderhoudswerkzaamheden. Ook spelen wetten en regels een rol. In de zomer neemt de productie van elektriciteit uit steenkool vaak af. We zien vaker een piek in de productie tijdens koude wintermaanden of periodes met weinig wind en zon. Steenkoolcentrales kunnen hun productie aanpassen op de veranderende omstandigheden, maar zijn bijvoorbeeld niet zo flexibel als gascentrales. Deze aanpassingen zie je terug in de grafiek.

CO₂-uitstoot per maand - elektriciteit uit steenkool

Wat zie ik in de grafiek?

In de bovenstaande grafiek wordt de uitstoot van CO₂ door de opwek van elektriciteit door steenkoolcentrales getoond. De data gaan over Nederland in de afgelopen twaalf maanden. Vooral tijdens de koude wintermaanden of periodes met weinig wind en zon zie je een piek in de CO₂-uitstoot door steenkool. 

 

Waardoor worden de schommelingen tijdens het jaar veroorzaakt?

Een trend die opvalt, is de wisselende CO₂-uitstoot gedurende het jaar. Dit wordt beïnvloed door de vraag naar stroom. Ook spelen de beschikbaarheid van en onderhoudswerkzaamheden aan andere energiebronnen een rol. 

Productie elektriciteit per jaar - uit steenkool

Wat zie ik in de grafiek?

In de bovenstaande grafiek wordt de productie van elektriciteit uit steenkool in Nederland in de afgelopen jaren weergegeven. 

Daalt de inzet van kolencentrales?

De bijdrage van steenkool aan de elektriciteitsmix in Nederland schommelt. Over het algemeen geeft de dataset aan dat steenkool als energiebron in Nederland afneemt. Dit past in het beeld waarbij we, in het kader van de energietransitie, steeds meer overgaan naar duurzame energiebronnen. Door minder energie uit steenkool te produceren wordt de uitstoot van CO₂ verminderd. In deze cijfers is de bijstook van biomassa in kolencentrales niet meegenomen. 

CO₂-uitstoot per jaar - elektriciteit uit steenkool

Wat zie ik in de grafiek?

De grafiek toont de CO₂-uitstoot door de opwek van elektriciteit uit steenkool in Nederland in de afgelopen jaren. Jaarlijks daalt de uitstoot van CO₂ door kolencentrales, omdat deze steeds minder produceren. In 2030 moeten kolencentrales gesloten zijn.

 

 

 

Waardoor vertoont 2022 ongeveer hetzelfde patroon als 2021?

In 2022 is de uitstoot van CO₂ door kolencentrales vergeleken met andere jaren hoog. Door de oorlog in Oekraïne stegen in 2022 de gasprijzen naar recordhoogten. Om gas te besparen heeft de Nederlandse overheid besloten dat, sinds juni 2022, de kolencentrales op vol vermogen mogen produceren. 

Beschikbare datasets voor elektriciteit uit steenkool

Onderstaand tref je een overzicht aan van de datasets voor elektriciteit uit steenkool. Je bent vrij om deze data, met bronvermelding, te gebruiken. Voor het downloaden van de data of voor het aanmaken van een API-sleutel maak je eerst een account aan. Heb je vragen over de data, neem contact met ons op. 

Weergave Bron data Granulariteit Van Tot Bestandsgrootte
Steenkool Afgelopen dag Steenkool Uur 635 bytes Inloggen
Steenkool Afgelopen Jaren Steenkool Jaar 872 bytes Inloggen
Steenkool Afgelopen 12 Maanden Steenkool Maand 2.17 KB Inloggen
Meer over de bron energie uit steenkool
 

Steenkool is een fossiele brandstof. Bij de verbranding komt CO₂ vrij. Steenkool is ontstaan uit versteende plantenresten. Het is wereldwijd de grootste fossiele energiebron en er is nog voorraad voor zo'n 300 jaar. Steenkool wordt uit de grond gehaald in mijnen. Daarna wordt het naar energiecentrales vervoerd. Vervolgens wordt de steenkool vermalen en verbrand. De warmte die uit die verbranding vrijkomt drijft een turbine aan. Deze turbine is verbonden met een generator die elektriciteit produceert. Steenkoolcentrales zijn ook wel te vergelijken met gigantische dynamo's. De centrales zijn wereldwijd te vinden. De grootste voorraden steenkool zijn te vinden in de Verenigde Staten, Rusland en China.

 

Verleden, heden en toekomst

Steenkool wordt in Nederland al heel veel jaren gebruikt voor de productie van elektriciteit. Na de oliecrisis in 1973 werd steenkool nog belangrijker. Doordat er in verhouding veel CO₂-uitstoot is bij de verbranding van steenkool is er steeds meer weerstand. Toch spelen kolen nog altijd een belangrijke rol in onze energievoorziening. In 2007 is daarom door kabinet Balkenende IV besloten tot de bouw van drie nieuwe kolencentrales. De belofte die hierbij gedaan is, is dat deze centrales hun CO₂-uitstoot opslaan onder de grond. Dit gebeurt nu nog niet. Daardoor zorgen kolencentrales nog steeds voor grote hoeveelheden CO₂-uitstoot. Het gebruik van kolencentrales hangt sterk af van de politieke keuzes en het klimaatbeleid. De verwachting is dat de nieuwste centrales in 2030 gaan sluiten. 

Over de data

Het Nationaal Energie Dashboard verzamelt gegevens over de productie van elektriciteit uit steenkool sinds begin 2021. Deze gegevens worden bemeten en geleverd door de netbeheerder TenneT via het data platform ENTSO-E, waarop landelijke netbeheerders voor elektriciteit hun data publiceren. Deze bemeten cijfers neemt het Nationaal Energie Dashboard over. Op het Nationaal Energie Dashboard worden overigens alleen de pure productie uit steenkoolproductie getoond. De eventuele bijstook van biomassa is uit de getallen gehaald en wordt apart getoond.