“Sinds de zomer van 2023 werk ik aan mijn hobbyproject op jeroen.nl. Een van de doelen is om complexe data voor iedereen inzichtelijk te maken.” Aan het woord is Jeroen Bakker, voormalig eigenaar van een website- en designbureau. Sinds de zomer van 2023 heeft hij zijn focus verlegd en is hij begonnen met een eigen project. Voor dit project, een website op het gebied van duurzaamheid, data, inzichten en het informeren over complexe onderwerpen, maakt hij gebruik van data van het Nationaal Energie Dashboard.

“Een van mijn doelen is om complexe data voor iedereen inzichtelijk te maken. Ik kwam in contact met Maurits Witte van energieopwek.nl en het nieuwe ned.nl. Van hem kreeg ik toegang tot de data die ik zocht. Deze data wilde ik op een eenvoudige manier, begrijpelijk voor iedereen, presenteren”, vertelt Bakker.

Ik wilde de data op een eenvoudige manier presenteren.

Jeroen Bakker

In de achtertuin  

Voor Jeroen stond meteen vast dat het om betrouwbare data ging. De data wordt namelijk ook gebruikt op energieopwek.nl. Een van de partijen achter die site is Gasunie, gevestigd bijna in zijn achtertuin. “Ik vertrouw op hun nauwkeurigheid en betrouwbaarheid, vooral op het gebied van processen, veiligheid en data”, geeft hij aan. Zijn vertrouwen werd versterkt door gesprekken met deskundigen uit het team van het Nationaal Energie Dashboard. Zij deelden enthousiast en kundig hun inzichten.

Scripts zelf programmeren 

“Ik programmeer zelf scripts om data van de Ned.nl API te analyseren, specifiek gericht op het behalen van mijn doelen.” Door relevante data te combineren verkrijgt Bakker interessante inzichten die niet direct uit de ruwe data te halen zijn. Voor hem is dat een plezierige manier om de data te benaderen en anders naar informatie te kijken. De toegang tot betrouwbare data over hernieuwbare energie op ned.nl heeft het mogelijk gemaakt om Zo verkreeg hij gedetailleerde en locatiespecifieke inzichten over hernieuwbare energie, essentieel is voor het maken van leuke content.

Direct nuttig of alleen interessant: beiden zijn waardevol  

“Ik gebruik de inzichten uit de data om op jeroen.nl te informeren over dynamische energie, thuisbatterijen en onze eigen energiehuishouding.” Zo schreef Jeroen een artikel geschreven over de efficiëntie van hernieuwbare energieopwekking per provincie, afhankelijk van het aantal inwoners. “Het kan zijn dat bezoekers dit direct nuttig vinden, of simpelweg interessant; beide resultaten vind ik waardevol. Ik heb er in ieder geval lol aan om hiermee bezig te zijn.” 
 

Big things start here staat groot geschreven op de muur van de werklocatie van Tomorrow Energies in Enschede. En dit is exact wat oprichter en CEO Thomas Bos voor elkaar wil krijgen. Zijn bedrijf probeert met minimale veranderingen in bedrijfsprocessen grote verschillen te maken. “En dat doen we tegen lage kosten”, vertelt hij. “Door processen van onze klanten door te meten, creëren we aan de hand van onze berekeningen bewustwording over mogelijke besparingen.” Thomas heeft het dan bijvoorbeeld over het meten van de piekbelasting, het sluipverbruik en de CO₂-uitstoot per apparaat. 

“Door energie inzichtelijk te maken weten we waar onze klanten slimmer met energie kunnen omgaan”, licht hij toe. Hoe dat eruit ziet verhaalt hij aan de hand van het voorbeeld van een zwembad waarvoor ze dit gedaan hebben. Dit zwembad liet hun pompen standaard draaien op bepaalde tijdstippen, omdat zij dit altijd al zo deden. “Uit onze metingen bleek dat zij door de pompen een paar uur eerder te laten draaien een grote (geld)besparing konden realiseren”, vertelt hij “En als dat dan gecombineerd wordt met data over de energieopwek als de zon schijnt of de wind waait, dan is dit ook nog eens duurzaam.” 

Door energie inzichtelijk te maken weten we waar onze klanten slilmmer met energie kunnen omgaan.

Thomas Bos

Meest effectieve verbruiksmoment bepalen

Tomorrow Energies gebruikt de data van het Nationaal Energie Dashboard om de CO₂-uitstoot van hun klanten te berekenen, maar ook om het meest effectieve verbruiksmoment te bepalen. Wat dit moment is, is afhankelijk van wat de klant probeert te bereiken. Dit kan een besparing in CO₂-uitstoot zijn, maar ook in geld. “We proberen te voorspellen wanneer stroom goedkoper én duurzamer is. Uiteindelijk is het de bedoeling dat we op minuten, zo niet seconden, apparaten sturen in verbruik”, besluit hij. Het is de ambitie van Tomorrow Energies om duurzaam energieverbruik betaalbaar en bereikbaar te laten zijn voor iedereen. De slogan op de muur blijkt te kloppen, want inderdaad: big (data) things do start there @tomorrowenergies.

Aan het woord is Lotte Oomens, oud-studente Economie en Bedrijfseconomie. Ze spreekt bevlogen over haar scriptie met als onderwerp “the influence of the market penetration of renewable energy on the Dutch electricity price”. Haar onderzoek laat zien dat door de komst van zonne- en windenergie de energieprijzen dalen. Om de modellen hiervoor te trainen gebruikte Lotte diverse datasets, waaronder enkelen van het Nationaal Energie Dashboard. Lotte studeerde recentelijk af als Bachelor aan de Universiteit van Tilburg. Met haar afstudeeronderzoek wilde ze bewijzen dat het merit-order-effect ook in Nederland bestaat.

Hoewel Lotte diverse onderzoeken op het gebied van het merit-order-effect gevonden heeft, is ze dit onderwerp in de context van Nederland niet tegengekomen. Wel vond ze studies uit andere Europese landen, vooral Duitsland. “Ik heb nu onderzoek gedaan wat als een van de eersten wijst op het bestaan van het merit-order-effect specifiek binnen de Nederlandse markt.”

De onvoorspelbaarheid en het prijsverlagende effect van wind zorgen voor meer schommelingen in de energieprijs. 

Lotte Ooms

Modellen om impact te bepalen 

“Het werken met modellen vind ik leuk. Ik hou van wiskundige toepassingen en het trainen van modellen”, vertelt ze enthousiast. “De studente modelleerde de energieprijzen over de jaren 2016 tot en met 2022. Door diverse variabelen toe te voegen aan dit model kon de impact van die variabelen op de energieprijs bepaald worden. “Onder deze variabelen vielen de opwek door wind en zon. Ik kon zien dat zij de energieprijs naar beneden drukten.” In de modellen zijn aanpassingen gemaakt om verstoringen door de corona- en de gasprijs-crisis uit te sluiten.“ “Ik heb in eerste instantie de data per dag bekeken. Later ook per uur. Het was fijn dat deze data gratis beschikbaar is”, aldus de Lotte.

Een lagere energieprijs

De korte conclusie van uitgebreide onderzoek is dat door de komst van zowel wind- als zonne-energie de energieprijs naar beneden geduwd wordt. “De onvoorspelbaarheid en het prijsverlagende effect van wind zorgen voor meer schommelingen in de energieprijs. Zonne-energie zou prijsschommelingen juist tegen kunnen gaan. Dit komt doordat er alleen overdag opwek is, op het moment dat energieprijzen van nature hoger zijn. Hoewel mijn modellen niet perfect zijn, zeggen ze veel. Ik heb bewezen dat we in Nederland met zonne- en windenergie andere energiebronnen actief de markt uit kunnen drukken. En dat is goed voor het klimaat”, licht Lotte toe.  

Data was onmisbaar 

Zonder data van onder meer het Nationaal Energie Dashboard was het onderzoek van Lotte niet mogelijk geweest. Met haar onderzoek heeft ze laten zien dat er veel potentie in hernieuwbare energiebronnen zit. “Ik wilde laten zien dat niet alles wat groen is duurder hoeft te zijn.” En dat blijkt te kloppen: het toevoegen van windenergie aan de totale energiemix zorgt voor lagere prijzen. “Windenergie is dus niet alleen goed voor het klimaat, maar zorgt ook voor een betere concurrentiepositie. Dat maakt deze energiebron extra aantrekkelijk voor bedrijven”, concludeert Lotte. Haar onderzoek toont aan dat we óók met windenergie samen slimmer kunnen zijn.  
 

Een grote thermosfles onder de grond, dat is wat de warmteopslag van Borg Energy feitelijk is. In een ondergrondse buffer van EPS (Expanded Polystyrene), gevuld met water, wordt energie opgeslagen als warmte. “Dit is efficiënter en voordeliger dan energie opslaan in een elektrische batterij, al ben ik fan van elk type energieopslag”, vertelt Joost Spanjer (COO). Het product waar hij verantwoordelijk voor is, de Borg T4, maakt dat huishoudens energie kunnen opslaan op groene momenten. De energie wordt vervolgens verbruikt wanneer het op een 'grijs' moment nodig is.

Kortgezegd zorgt de T4 ervoor dat de momenten van vraag en aanbod van elektriciteit ontkoppeld worden. De energie die opgeslagen wordt in de buffer komt van duurzame opwek; oftewel wanneer de zon schijnt of de wind waait. Het grote voordeel hiervan is dat bewoners met een Borg T4 in huis -of beter gezegd eronder- fors minder CO₂ uitstoten. “Op momenten van overvloed wordt de energie opgeslagen als appeltje voor de dorst”, licht Joost toe. “Zo verduurzamen mijn klanten het grootste deel van hun energieverbruik. En verwarmen ze hun huis en water zonder de planeet te verwarmen.”

Klanten verwarmen hun huis en water zonder de planeet te verwarmen.

Joost Spanjer

Verschil in CO2-uitstoot 

Met de data van het Nationaal Energie Dashboard laat Joost zijn klanten het verschil zien tussen de CO₂-uitstoot van hun elektriciteitsverbruik mét en zónder de T4. “Met behulp van de data van ned.nl maak ik mijn klanten in één oogopslag duidelijk hoe groot hun CO₂-reductie is”, geeft hij aan. “Door de data resoneert mijn verhaal.”

Aansturing door slimme software

Consumenten die kiezen voor Borg Energy voor hun warmteopslag kunnen dit proces volledig toevertrouwen aan het bedrijf. Het energieverbruik in hun woning wordt dan met slimme software gestuurd. Dit betekent: opladen wanneer het gunstig is, onttrekken wanneer de warme kraan opengaat of de verwarming wordt aangezet. De warmtebuffer van Borg heeft daarnaast nog een ander voordeel. “Door te sturen op vraag en aanbod van energie ontlasten we het net. En daar heeft iedereen baat bij.”